Ella fa purtrets chi laschan leger tanter las lingias

Ella dà in ögl cun sias s-charpas pinkas, la schocca quadrigliada e’l surrier alleger: Cilgia Zangger es uschè frais-cha sco sias figüras ch’ella s-chaffischa per revistas e cartulinas, per tacharöls e flyers, sün mürs e placats. 26 ons ha l’Engiadinaisa. Ella viva uossa fingià daspö divers ons a Lucerna. Davo il gimnasi ha’la stübgià e fat il bachelor dad «illustration fiction» a la Scoula d’art e design a Lucerna. Pel mumaint absolvescha ella la Scoula da pedagogia a Lucerna e lavura dasperapro amo sco illustratura libra.

In dumengia passada es Cilgia Zangger viagiada a Domat per preschantar las illustraziuns ch’ella ha fat pella tarabla Gion Chavrer. In quell’occasiun s’ha la duonna giuvna tut peida ün mumaint per ün’intervista pella Posta Ladina. «Eu sun üna persuna chi ha blers purtrets aint il cheu, ed eu n’ha plütöst la difficultà da far uorden cun quels co da tils chattar», quinta Cilgia Zangger. Perquai fa l’illustratura bleras skizzas, üna sort riassunt visual. Cudeschins plain skizzas ha’la tut cun sai per muossar seis möd da lavurar. Eir seis diari «scriva» ella in fuorma da disegns accumpagnats cun notizchas.

Illustratura es ün manster collià cun blera paschiun. Cler cha Cilgia Zangger ha disegnà fingià jent dad uffant. «Mia motivaziun principala per tscherner quist manster d’eira ch’eu n’ha üna gronda fascinaziun per quintar istorgias e quai in mincha medium», declera ella. L’illustratura consümescha eir svessa jent istorgias. Ella s’interessa pels umans e per differents muonds. 

Istorgias chatta Cilgia Zangger dapertuot. Ella as pudess giaschantar immez la plazza davant la sala Tircal a Domat, contemplar las visitadras e’ls visitaders e fingià naschiss üna pitschn’istorgia in seis cudesch da skizzas. Pro incumbenzas plü grondas, sco quella da la Chasa Editura Rumantscha per Gion Chavrer, lavura l’illustratura invezza da maniera fich structurada, cun üna prüma survista e cun makettas. Ella fa quai chi’s nomna illa lingua professiunala world building e character building, s-chaffischa dimena l’ambiaint e las persunas pell’istorgia. «Il rispli es ün da meis meglders amis», disch Cilgia Zangger.

Seis stil dad illustrar vain dominà da culuors, da movimaint e d’üna tscherta purziun umur. «Meis böt es chi’s possa leger aint il purtret alch tanter las lingias», declera l’illustratura. Illa tarabla Gion Chavrer ha la princessa per exaimpel aint chotschas, ella es dimena üna figüra da duonna ferma e freha. Uschea daja cun minch’illustraziun eir ün’istorgia aint ill’istorgia. «A mai plascha d’avair üna tscherta tensiun tanter purtret e text», spiega l’illustratura. Ella lavura a man, ma eir cul i-pad cul program Procreate.

Üna bun’illustraziun es per Cilgia Zangger üna plüvalur pella persuna chi tilla contaimpla. L’illustraziun po eir irritar, ma ella sto gnir incletta. «Adüna sch’eu disegn alch esa aint eir alch da mai», tradischa ella. Suvent nu saja quai visibel sül prüm sguard. I’l cas da Gion Chavrer invezza sezza l’illustratura dafatta sco figüra a maisa cun dudesch laders chi giovan a chartas. 

Cilgia Zangger as descriva sco duonna «vivais-cha, ma minchatant quieta, ed adüna fich interessada». Quai ch’ella predscha vi da seis manster es la libertà creativa. Sco illustratura ha’la cliaints da different gener. Uschea ha’la per exaimpel pudü imbellir ün suotpassagi pel cumün da Silvaplana o ch’ella ha creà üna seria da buols pella Lia Rumantscha. La lavur independenta plascha a l’illustratura, schabain chi’d es eir difficil da sgürar si’existenza cun quist manster.

Sün sia pagina d’internet manzuna Cilgia Zangger ch’ella saja üna illustratura rumantscha. La colliaziun culla lingua rumantscha saja fich stretta, disch ella, quai adonta ch’ella nu viva plü i’l intschess rumantsch. La cultura engiadinaisa es adüna darcheu visibla in sias illustraziuns, pro Gion Chavrer per exaimpel in fuorma da la stüva ingio ch’ella es creschüda sü a Silvaplana. I dà però eir artistas ed artists chi tilla plaschan fich bain e chi tilla inspireschan, per exaimpel Emma Adbåge, üna illustratura svedaisa, o Beatrice Alemagna da l’italia.

Cilgia Zangger lavura jent cun uffants e giuvenils. «In contact cun els inspirescha ün muond l’oter muond», declera ella. Seis plaschair vi dals uffants es eir ün dals motivs ch’ella ha decis dad absolver amo la scoula’ota da pedagogia. Pel mumaint as saint’la fich bain a Lucerna. Mo ella nun excluda da tuornar forsa ün di darcheu in Engiadina. Ün zich increschantüm ha’la bainschi. Incumbenzas in connex culla lingua rumantscha ha gnü l’Engiadinaisa fngià diversas. 

Cilgia Zangger ha plaschair scha la glieud cugnuoscha a man dal stil cha las illustraziuns sun fattas dad ella. Ün sömmi dad ella füss da realisar ün di ün cudesch cun text ed illustraziuns dad ella. «Eu nun ha prescha, eu sun averta e m’allegr sün tuot quai chi vain», manaja la duonna giuvna cun ün grond surrier.